ЧАС ІНФУЗІЇ ТА ЕФЕКТИВНІСТЬ ІМУНОТЕРАПІЇ ПРИ МЕТАСТАТИЧНОМУ НЕДРІБНОКЛІТИННОМУ РАКУ ЛЕГЕНЬ: МЕТААНАЛІЗ

Автор(и)

  • Ю.В. Москаленко канд.мед.наук, доцент, кафедра онкології та радіології, Сумський державний університет, м. Суми, Україна
  • Н.І. Гирявенко канд.мед.наук, доцент, кафедра патологічної анатомії Сумський державний університет, м. Суми, Україна

DOI:

https://doi.org/10.24061/2413-0737.29.4.116.2025.15

Ключові слова:

імунотерапія; циркадні ритми; недрібноклітинний рак легень; PD-1; PD-L1; хронотерапія; загальна виживаність

Анотація

Циркадні ритми – це ендогенні біологічні цикли з періодом близько 24 годин, які регулюють функції багатьох систем організму, зокрема імунної. Вони впливають на експресію генів, активність імунних клітин та проліферацію пухлинних клітин, що дозволяє припустити їхню роль у формуванні відповіді на імунотерапію злоякісних новоутворень. Одним із досліджуваних напрямків в онкології є вплив часу інфузії на ефективність інгібіторів імунних контрольних точок (ІІКТ) при лікуванні метастатичного недрібноклітинного раку легень (НДКРЛ).
Мета роботи – оцінити зв’язок між часом інфузії ІІКТ та загальною виживаністю (ЗВ) пацієнтів з метастатичним НДКРЛ на основі метааналізу опублікованих досліджень.
Матеріал і методи. Проаналізовано 7 досліджень, які відповідали критеріям включення. Вибірка включала 1491 пацієнта, із яких 813 отримували ІІКТ переважно вранці, а 678 – у другій половині дня. Джерела ідентифіковані через базу PubMed та огляди конференцій ESMO і ASCO. Використано рандомізовану модель метааналізу з розрахунком розміру ефекту та стандартної похибки. Оцінено гетерогенність даних та побудовано графік Гелбрейта.
Результати. У всіх дослідженнях спостерігалася перевага «ранкової» групи за показником ЗВ. Узагальнене значення розміру ефекту становило 0,73 (95% ДІ: 0,521–0,938; p < 0,001). Граничні значення часу інфузії варіювали від 11:37 до 16:30. У шести дослідженнях враховувались усі цикли терапії, в одному – лише перша інфузія. Тест І² показав високу гетерогенність досліджень (I² = 72,6%), що свідчило про суттєву варіабельність ефектів, яка не пояснювалася випадковістю (Q = 20,08; p = 0,0027). Розмір ефекту в окремих дослідженнях варіював від 0,407 до 1,270, у всіх випадках на користь ранкового введення. Жодне дослідження не суперечило загальній тенденції. Ефективність імунотерапії у пацієнтів «ранкової» групи була вдвічі вищою.
Висновки. Час інфузії ІІКТ має статистично значущий вплив на виживаність пацієнтів із метастатичним НДКРЛ. Ранкові інфузії асоційовані з кращими результатами лікування і повинні враховуватися в протоколах лікування.

Посилання

Sancar A, Van Gelder RN. Clocks, cancer, and chronochemotherapy. Science. 2021;371(6524):eabb0738. DOI: 10.1126/science.abb0738. PMID: 33384351

Printezi MI, Kilgallen AB, Bond MJG, Štibler U, Putker M, Teske AJ, et al. Toxicity and efficacy of chronomodulated chemotherapy: a systematic review. Lancet Oncol. 2022;23(3):e129-e43. DOI: 10.1016/S1470-2045(21)00639-2. PMID: 35240088

Shuboni-Mulligan DD, Breton G, Smart D, Gilbert M, Armstrong TS. Radiation chronotherapy-clinical impact of treatment time-of-day: a systematic review. J Neurooncol. 2019;145(3):415-27. DOI: 10.1007/s11060-019-03332-7. Epub 2019 Nov 15. PMID: 31729636; PMCID: PMC8130840

Tsuruta A, Shiiba Y, Matsunaga N, Fujimoto M, Yoshida Y, Koyanagi S, et al. Diurnal Expression of PD-1 on Tumor-Associated Macrophages Underlies the Dosing Time-Dependent Antitumor Effects of the PD-1/PD-L1 Inhibitor BMS-1 in B16/BL6 Melanoma-Bearing Mice. Mol Cancer Res. 2022;20(6):972-82. DOI: 10.1158/1541-7786.MCR-21-0786. PMID: 35190830; PMCID: PMC9381128

Logan RW, Zhang C, Murugan S. Circadian regulation of cancer immune checkpoint inhibitor efficacy in mice. J Clin Invest. 2021;131(10):e141183. DOI: 10.1172/JCI141183.

Karaboué A, Innominato PF, Wreglesworth NI, Duchemann B, Adam R, Lévi FA. Why does circadian timing of administration matter for immune checkpoint inhibitors' efficacy? Br J Cancer. 2024;131(5):783-96. DOI: 10.1038/s41416-024-02704-9. Epub 2024 Jun 4. PMID: 38834742; PMCID: PMC11369086

Guo X, Qin L, Wang X, Geng Q, Li D, Lu Y, et al. Chronological Effects of Immune Checkpoint Inhibitors in Non-Small Cell Lung Cancer. Immunology. 2025;174(4):402-10. DOI: 10.1111/imm.13897. Epub 2025 Jan 8. PMID: 39777632

Wang Y, Xu H, Fu Q. BMAL1 modulates PD-L1 expression and CD8+ T-cell infiltration in lung adenocarcinoma. Cancer Immunol Res. 2023;11(3):312-25.

Hadadi E, Taylor W, Quail DF. Timing is everything: circadian clock regulation of immune responses in cancer. Front Immunol. 2021;12:674106. DOI: 10.3389/fimmu.2021.674106.

Catozzi S, Assaad S, Delrieu L, Favier B, Dumas E, Hamy AS, et al. Early morning immune checkpoint blockade and overall survival of patients with metastatic cancer: An In-depth chronotherapeutic study. Eur J Cancer. 2024;199:113571. DOI: 10.1016/j.ejca.2024.113571. Epub 2024 Jan 22. PMID: 38301362

Gomez-Randulfe I, Pearce M, Netto D, Ward R, Califano R. Association between immunotherapy timing and efficacy in non-small cell lung cancer: a comprehensive analysis at a high-volume specialist centre. Transl Lung Cancer Res. 2025;14(1):72-80. DOI: 10.21037/tlcr-24-571. Epub 2025 Jan 20. PMID: 39958206; PMCID: PMC11826263

Rousseau A, Tagliamento M, Auclin E, Aldea M, Frelaut M, Levy A, et al. Clinical outcomes by infusion timing of immune checkpoint inhibitors in patients with advanced non-small cell lung cancer. Eur J Cancer. 2023;182:107-14. DOI: 10.1016/j.ejca.2023.01.007. Epub 2023 Jan 13. PMID: 36758475

Karaboué A, Collon T, Pavese I, Bodiguel V, Cucherousset J, Zakine E, et al. Time-Dependent Efficacy of Checkpoint Inhibitor Nivolumab: Results from a Pilot Study in Patients with Metastatic Non-Small-Cell Lung Cancer. Cancers (Basel). 2022 Feb 11;14(4):896. DOI: 10.3390/cancers14040896. PMID: 35205644; PMCID: PMC8870559

Vilalta A, Arasanz H, Rodriguez-Remirez M. 967P The time of anti-PD-1 infusion improves survival outcomes by fasting conditions simulation in non-small cell lung cancer. Ann Oncol. 2021;32:S835.

Barrios CH, Montella TC, Ferreira CGM. Time-of-day infusion of immunotherapy may impact outcomes in advanced non-small cell lung cancer patients (NSCLC). J Clin Oncol. 2022;40(suppl 16):e21126.

Cortellini A, Barrichello APC, Alessi JV, Ricciuti B, Vaz VR, Newsom-Davis T, et al. A multicentre study of pembrolizumab time-of-day infusion patterns and clinical outcomes in non-small-cell lung cancer: too soon to promote morning infusions. Ann Oncol. 2022 Nov;33(11):1202-04. DOI: 10.1016/j.annonc.2022.07.1851. Epub 2022 Aug 8. PMID: 35953005

Landré T, Karaboué A, Buchwald ZS, Innominato PF, Qian DC, Assié JB, et al. Effect of immunotherapy-infusion time of day on survival of patients with advanced cancers: a study-level meta-analysis. ESMO Open. 2024 Feb;9(2):102220. DOI: 10.1016/j.esmoop.2023.102220. Epub 2024 Jan 16. PMID: 38232612; PMCID: PMC10937202

Fey RM, Billo A, Clister T, Doan KL, Berry EG, Tibbitts DC, Kulkarni RP. Personalization of Cancer Treatment: Exploring the Role of Chronotherapy in Immune Checkpoint Inhibitor Efficacy. Cancers (Basel). 2025;17(5):732. DOI: 10.3390/cancers17050732. PMID: 40075580; PMCID: PMC11899640

O'Brien T, Dolan L. Immune checkpoint inhibitors and timing of administration. Lancet Oncol. 2022;23(2):e55. DOI: 10.1016/S1470-2045(21)00704-X. PMID: 35114124

Wang C, Lutes LK, Barnoud C, Scheiermann C. The circadian immune system. Sci Immunol. 2022;7(72):eabm2465. DOI: 10.1126/sciimmunol.abm2465. Epub 2022 Jun 3. PMID: 35658012

Hazan G, Duek OA, Alapi H, Mok H, Ganninger A, Ostendorf E, et al. Biological rhythms in COVID-19 vaccine effectiveness in an observational cohort study of 1.5 million patients. J Clin Invest. 2023 Jun 1;133(11):e167339. DOI: 10.1172/JCI167339. PMID: 37053011; PMCID: PMC10231992

Zhang H, Liu Y, Liu D, Zeng Q, Li L, Zhou Q, et al. Time of day influences immune response to an inactivated vaccine against SARS-CoV-2. Cell Res. 2021;31(11):1215-17. DOI: 10.1038/s41422-021-00541-6. Epub 2021 Aug 2. PMID: 34341489; PMCID: PMC8326654

Ince LM, Barnoud C, Lutes LK, Pick R, Wang C, Sinturel F, et al. Influence of circadian clocks on adaptive immunity and vaccination responses. Nat Commun. 2023;14(1):476. DOI: 10.1038/s41467-023-35979-2. PMID: 36717561; PMCID: PMC9885059

El-Tanani M, Rabbani SA, Ali AA, Alfaouri IGA, Al Nsairat H, Al-Ani IH, et al. Circadian rhythms and cancer: implications for timing in therapy. Discov Oncol. 2024;15(1):767. DOI: 10.1007/s12672-024-01643-4. PMID: 39692981; PMCID: PMC11655929

Hughes BR, Shanaz S, Ismail-Sutton S, Wreglesworth NI, Subbe CP, Innominato PF. Circadian lifestyle determinants of immune checkpoint inhibitor efficacy. Front Oncol. 2023;13:1284089. DOI: 10.3389/fonc.2023.1284089. PMID: 38111535; PMCID: PMC10727689

Druzd D, Matveeva O, Ince L, Harrison U, He W, Schmal C, et al. Lymphocyte Circadian Clocks Control Lymph Node Trafficking and Adaptive Immune Responses. Immunity. 2017;46(1):120-32. DOI: 10.1016/j.immuni.2016.12.011. Epub 2017 Jan 10. PMID: 28087238; PMCID: PMC5263259

Shimba A, Ejima A, Ikuta K. Pleiotropic Effects of Glucocorticoids on the Immune System in Circadian Rhythm and Stress. Front Immunol. 2021;12:706951. DOI: 10.3389/fimmu.2021.706951. PMID: 34691020; PMCID: PMC8531522

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-12-24

Номер

Розділ

ОРИГІНАЛЬНІ ДОСЛІДЖЕННЯ